Zjawisko to w Stanach Zjednoczonych zostało zdefiniowane i zaczęło być badane w latach 70-tych. W Polsce rozpowszechniło się w latach 80-tych.
DDA to osoby, które dorastały i wychowywały się w rodzinie, w której jedno z rodziców nadużywało alkoholu. Takie rodziny nazywamy rodzinami dysfunkcyjnymi.
Na skutek długoletniego zamieszkiwania pod jednym dachem z osobą nadużywającą alkoholu, w psychice członków rodziny pojawia się szereg problemów, które utrudniają w życiu dorosłym czerpanie satysfakcji z życia.
W dorosłym życiu, takie osoby rzadko uświadamiają sobie, że ich złe samopoczucie, lęki, brak wiary w siebie, poczucie osamotnienia bezsilności, kolejny nieudany związek może mieć swoje źródło w dzieciństwie, gdzie jedno z rodziców nadużywało alkoholu.
Często wydarzenia z teraźniejszości np. krytyka szefa, kłótnia z partnerem, drobne niepowodzenia pobudzają emocje z dzieciństwa uruchamiając stare schematy zachowań.
Oto najważniejsze przeżycia jakich doświadcza dziecko wychowując się w rodzinie z problemem alkoholowym:
- Odrzucenie przez jedno lub oboje rodziców – pijący rodzic nawet jeśli okazuje miłość to szybko przemienia ją w złość lub obojętność. Dziecko czuje się często odrzucone, gdyż rodzic wybrał alkohol.
- Nieprzewidywalność zachowań i reakcji – dziecko w takim domu nie jest w stanie przewidzieć co może się wydarzyć, czy będzie awantura, jak się skończy, czy rodzic przyjdzie pijany, czy Tm razem dotrzyma obietnicy itp.
- Atmosfera zagrożenia i napięcia.
- Przemoc – atmosferę emocjonalną w rodzinie alkoholowej często wypełnia napięcie, zagrożenie, związane z groźbą wybuchu awantury.
- Chwiejne autorytety. Brak jednoznacznego systemu wartości – rodzice nie są autorytetami dla swoich dzieci. Buduje to swoisty brak zaufania, gdyż rodzice często nie dotrzymywali obietnic, kłamali i zmieniali zdanie.
W efekcie powyższych doświadczeń, w życiu dorosłym wytwarzają się reakcje emocjonalne i schematy zachowań:
- Lęk przed odrzuceniem.
- Poczucie osamotnienia.
- Osoby, które wychowały się w rodzinie z problemem alkoholowym w życiu dorosłym często są nieufne i mają potrzebę trzymania dystansu wobec innych. Chcąc sobie z tym poradzić mogą celowo unikać kontaktu.
- Zamrożenie uczuć – dzieciństwo przekonało ich, że uczucia nie zostają odwzajemnione, dlatego żeby znieść lęk i cierpienie – wytworzyły mechanizm obronny zwany „ZAMROŻENIEM UCZUĆ”.
- Wyparcie własnych potrzeb – w kontaktach z ludźmi osoby DDA starają się spełniać oczekiwania innych, zapominając o swoich.
- Potrzeba stałego kontrolowania siebie i innych – rodzina z problemem alkoholowym to życie w chaosie, żeby sobie z tym poradzić powstaje silna potrzeba kontrolowania. DDA w dorosłym życiu czują się odpowiedzialni za wszystko i wszystkich.
- Lęk przed zmianą, poczucie zagrożenia – nowe sytuacje dla DDA odbierane są jako zagrażające. Często nie podejmują wyzwań, czując że i tak się nie uda np. szukanie lepszej pracy, podejmowanie ryzyka itp.
